سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

با وجود همه پیش‌بینی‌ها و هشدارها، طی 5روز نخست آذرماه، 90هکتار از جنگل‌های مناطق فومن، رضوانشهر، رودبار و تالش سوخت

سیدمحمد فخار-روزنامه‌نگارهمشهری 6/09/1401

           آتش طی 5روز نخست آذرماه 90هکتار از جنگل‌های گیلان را سوزانده است. اگرچه هنوز اظهارنظر کارشناسی درباره علت آغاز 2رشته آتش‌سوزی نشده است، اما اقدام دیرهنگام برای خاموش کردن مناطق درگیر، عامل اصلی افزایش وسعت این مناطق بود. نکته قابل توجه اینکه این دو رشته آتش‌سوزی یک هفته پیش از وقوع آنها پیش‌بینی شده بود اما مورد توجه مسئولان قرار نگرفته بود.طی 2روز نخست آذر مجموعا 1۵هکتار از اراضی جنگلی استان در شهرستان‌های فومن و رضوانشهر طعمه حریق شد و در روز سوم در تالش ۳۰هکتار آتش‌سوزی رخ داد که تا سوم آذرماه آتش این مناطق مهار شد.

       همزمان از ابتدای آذرماه در شهرستان رودبار نیز جبهه دیگری از آتش‌سوزی آغاز شد که طی 5روز اخیر 45هکتار از جنگل‌های این منطقه را سوزانده و هنوز احتمال شعله‌ور شدن آن وجود دارد. به این ترتیب طی 5روز نخست آذر، حریق‌های جنگلی در 90هکتار از جنگل‌های هیرکانی گیلان گسترده شده است.منابع محلی به همشهری گزارش دادند که دیر رسیدن یگان حفاظت جنگل‌ها موجب گسترده شدن آتش در منطقه رودبار شده بود و آنها در روز چهارم آتش‌سوزی به محل اعزام شدند. طی این چهارروز البته مردم محلی برای مهار آتش تلاش کردند اما با دست خالی هر اقدامی در برابر انبوه آتش جنگلی بی‌اثر است. به‌گفته آنها منابع طبیعی برای خاموش شدن این آتش در انتظار باران بود اما پیش‌بینی‌های هواشناسی اشتباه بود و دست‌کم تا اواسط هفته، در این منطقه باران نمی‌بارد. تصاویر ارسالی عصر دیروز منابع محلی به همشهری نشان می‌دهد دود شدیدی کوه‌های منطقه شمام رودبار را فراگرفته که حاصل وسعت منطقه درگیر حریق پس از 5روز است. البته گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد انبوه برگ‌های ریخته شده در کف جنگل‌ها نیز بر شدت این دود افزوده است.حامد اختری، مدیرکل منابع طبیعی گیلان نیز درباره آتش‌سوزی روزهای گذشته در جنگل‌های استان گیلان به پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان منابع طبیعی گفت: در هفته اخیر 4شهرستان، درگیر آتش‌سوزی بودند که با تلاش‌های صورت گرفته حریق در این مناطق تا حدی مهار شد.

 اما در مناطق کوهستانی و صعب العبور شهرستان رودبار شامل جنگل‌های شمام و سلانسر در رستم‌آباد شهرستان رودبار درختان دچار حریق شدند که با توجه به تداوم آتش‌سوزی‌ها درخواست اعزام بالگرد برای اطفای حریق شد. اما نکته عجیب اینکه این بالگرد متعلق به هلال‌احمر، بعد از 4روز آتش‌سوزی مداوم به منطقه اعزام شد و تا ظهر جمعه تنها 5سورتی پرواز انجام داد. البته به‌گفته مدیرکل منابع طبیعی گیلان با همراهی ۱۵۰نفر از نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی، مدیریت بحران، فرمانداری، هلال‌احمر، بسیج، ارتش و نیروهای مردمی آتش تا حدودی در عصر جمعه کنترل شد اما اطفای کامل تا روز شنبه(دیروز) ادامه یافت. براساس برآوردها تاکنون ۴۵هکتار از اراضی جنگلی این دو منطقه دچار حریق شده است.اما محمدحسین قربانی فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی گیلان اعلام کرد، بخش وسیعی از اراضی جنگلی مناطق کوهستانی شهرستان رودبار دچار حریق شده و این آتش‌سوزی‌ها هر بار خاموش اما دوباره به‌دلیل وزش شدید باد گرم شعله‌ور می‌شود. آتش ناشی از سوختن درخت‌های خشک، پوسیده و افتاده در این اراضی موجب دود زیاد در منطقه شده اما حریق سطحی است و به تنه درختان ایستاده آسیب زیادی وارد نکرده ‌است. البته که استان گیلان ۵۶۵هزار هکتار جنگل و ۲۲۴هزار هکتار مرتع دارد و حفاظت از آن خاصه در فصول خشک سال کار سختی است.فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی گیلان درباره احتمال عمدی بودن آتش‌سوزی گفت: بررسی‌های علت آتش‌سوزی هنوز ادامه دارد اما نباید فراموش کرد که گردشگران پس از طبخ غذا باید از خاموش بودن آتش اطمینان حاصل کنند و جنگل‌نشینان نیز موارد ایمنی برای پیشگیری از حریق جنگل‌ها را رعایت کنند. نکته عجیب درباره آتش‌سوزی در 45هکتار از جنگل‌های منطقه رودبار اینکه سال گذشته نیز در همین منطقه طی یک هفته 130هکتار از مراتع و جنگل‌های هیرکانی سوخته بود و همزمانی این دوحریق طی 2سال می‌تواند فرضیه عمدی بودن آتش را قوت بخشد.محمد درویش، فعال محیط‌زیست در این‌باره در صفحه اجتماعی خود نوشت:‌ فارغ از فرضیه عمدی بودن آتش‌سوزی، ‌کاهش محسوس ریزش‌های آسمانی در پاییز گیلان، سبب افزایش آسیب‌پذیری جنگل‌های هیرکانی نسبت به رخداد آتش‌سوزی شده است. یگان‌های منابع ‌طبیعی، محیط‌زیست، آتش‌نشانی و تشکل‌های غیردولتی باید در چنین روزهایی در حالت آماده‌باش باشند و مردم را از پرت‌کردن ته‌سیگار یا روشن‌کردن آتش در کمپینگ‌ها به‌شدت برحذر دارند.

پیش‌بینی آتش، توسط سامانه ماهواره‌ای

23آبان یعنی یک هفته پیش از وقوع آتش، پایگاه اطلاع‌رسانی تیزنگر که خدمات سیستم هوشمند رصد ماهواره‌ای ارائه می‌دهد و از شرکت‌های دانش‌بنیان است، با انتشار نقشه‌ای از استان گیلان اعلام کرده بود که «احتمال وقوع آتش‌سوزی درمراتع و جنگل‌های ارسباران و هیرکانی از 30آبان تا3آذر وجود دارد.» این مجموعه دانش‌بنیان که خدمات در عرصه تغییرات منابع طبیعی، وقوع سیل، رصد مناطق تحت حفاظت محیط‌زیست، احتمال آتش‌سوزی و سیلاب را با پیش‌بینی‌های هواشناسی و نقشه‌های ماهواره‌ای ارائه می‌دهد از سال99 اطلاعات خود را به‌صورت رایگان در اختیار عموم مردم و سازمان‌ها قرار می‌دهد اما طبق رویه معمول جدی نگرفتن همه هشدارها، این بار نیز آتش بخش‌های غیرقابل جبرانی از جنگل‌های هیرکانی گیلان را سوزاند. نکته قابل توجه اینکه از ابتدای سال1400 مرکز رصد و پیش‌بینی منابع طبیعی در سازمان منابع طبیعی کشور راه‌اندازی شده که با استفاده از سایت‌های رصد ماهواره‌ای روند هشدار وقوع توفان ریزگرد، آتش‌سوزی و سیل را در جنگل‌ها، مراتع و نقاط حادثه‌خیز کشورپیش‌بینی می‌کنند اما هنوز خبری مبنی بر صدور هشدار جدی از این مرکز به رسانه‌های کشور ارسال نشده تا درمواقع بروزخطراحتمالی به مردم وجوامع محلی اعلام شود.